Het ontstaan van borrelplanken en snijplanken: van functioneel keukenhulpmiddel tot stijlvol designobject met epoxy

De borrelplank is niet meer weg te denken uit de Nederlandse keuken. Van gezellige avonden met vrienden tot culinaire hoogstandjes in de horeca: de serveerplank is uitgegroeid tot een echte smaakmaker. Maar waar komt deze populaire plank eigenlijk vandaan? En hoe is de combinatie van hout en epoxy uitgegroeid tot een geliefd design in veel huishoudens? In dit blog duiken we diep in de geschiedenis van borrelplanken en snijplanken, en kijken we hoe ambacht, innovatie en esthetiek samenkomen in de moderne epoxyplank.

De oorsprong van snijplanken: functionaliteit in de keuken

De snijplank is een van de oudste keukengereedschappen in de menselijke geschiedenis. Al sinds de oudheid gebruikten mensen platte oppervlakken – van steen, hout of been – om voedsel te bereiden. In de Middeleeuwen werden robuuste houten planken gebruikt in huishoudens en kastelen om vlees, groenten en brood te snijden. Hout was overal beschikbaar, duurzaam, en gemakkelijk te bewerken, waardoor het al snel de standaard werd voor keukenplanken.

Tot ver in de 20e eeuw bleven houten snijplanken dominant in keukens over de hele wereld. Pas in de jaren '70 en '80 deden kunststof alternatieven hun intrede, vooral omwille van hygiëne en gemak in de vaatwasser. Toch bleef hout geliefd vanwege zijn natuurlijke uitstraling en robuustheid.

De borrelplank: meer dan alleen snijden

Waar de snijplank vooral functioneel was, heeft de borrelplank een meer sociale rol. Het fenomeen ‘borrelen’ – met een drankje en bijpassende hapjes – is diep geworteld in de Nederlandse cultuur. De borrelplank ontwikkelde zich uit de traditie om kazen, worstjes, olijven en brood op een gezamenlijke plank te serveren. Het houten oppervlak bleek niet alleen praktisch, maar gaf ook een rustieke charme aan de presentatie.

Met de opkomst van ‘shared dining’ en de nadruk op beleving in horeca en thuisontvangst, groeide de borrelplank uit tot een onmisbaar element. De plank werd een verlengstuk van stijl, sfeer en gastvrijheid – en zo ontstond een markt voor gepersonaliseerde, luxe en unieke serveerplanken.

Ambacht en vakmanschap: het hart van elke plank

Of het nu gaat om een snijplank of borrelplank: het ambachtelijke aspect is altijd belangrijk gebleven. Houtbewerking is een eeuwenoude ambacht die vakkennis en gevoel voor materiaal vereist. Elke plank – zeker bij handgemaakte exemplaren – vertelt zijn eigen verhaal: de houtnerf, de kleur, de afwerking, het gebruik van oliën of was.

Populaire houtsoorten voor planken zijn onder andere:

• Eikenhout – sterk, duurzaam en karakteristiek

• Walnoot – donker en luxueus

• Olijfhout – opvallend door de grillige nerfstructuur

• Beukenhout – traditioneel en slijtvast

Het handmatig vervaardigen van een plank maakt elk stuk uniek. Ambachtslieden selecteren zorgvuldig het hout, verlijmen panelen en frezen vormen uit. 

De opkomst van epoxy in borrelplanken

De introductie van epoxyhars in houtbewerking heeft een ware revolutie veroorzaakt. Epoxy is een vloeibaar materiaal dat na uitharding een kristalheldere, harde laag vormt. Door epoxy te combineren met hout, ontstaan er spectaculaire effecten: van rivierachtige stromen en diepe kleuraccenten tot ingegoten bloemen, metaal of pigmenten.

Wat begon als een niche binnen de meubelmakerij – met ‘river tables’ als bekendste voorbeeld – verspreidde zich snel naar kleinere producten zoals snij- en borrelplanken.

Waarom epoxy zo populair is in planken:

• Esthetiek: epoxy biedt ongekende mogelijkheden qua kleur en dieptewerking.

• Personalisatie: elke plank is uniek en kan aangepast worden met logo’s, namen of thema’s.

• Bescherming: epoxy sluit het hout af en maakt het bestand tegen vocht en vlekken.

• Ambacht: het combineren van epoxy met hout vereist vakmanschap en precisie, wat de waarde verhoogt.

Een borrelplank met karakter: stijlvol én functioneel

Epoxy borrelplanken zijn niet alleen mooi om naar te kijken, maar ook praktisch in gebruik. Ze zijn geschikt als serveerplank voor kazen, tapas, charcuterie of brood. Door de epoxylaag zijn ze goed schoon te houden met een vochtige doek. Let wel: het is belangrijk dat deze planken niet langdurig in water liggen of in de vaatwasser gaan – iets dat geldt voor alle houten planken.

Duurzaamheid en trends

Consumenten hechten steeds meer waarde aan duurzaamheid en herkomst. Planken van lokale houtsoorten, afkomstig van verantwoord bosbeheer winnen aan populariteit. Ook hergebruik van resthout of ‘urban wood’ – bomen uit stadsgebieden – is in opkomst. Deze worden vaak gecombineerd met transparante of natuurlijke epoxy om het unieke karakter van het hout te benadrukken.

Daarnaast zien we tegenwoordig verschillende trends in borrelplanken en snijplanken:

• Organische vormen – geen rechte lijnen, maar golvende contouren

• Aarde- en natuurtinten – warm bruin, koper, mosgroen

• Minimalistische afwerkingen – matte epoxy, ingetogen kleuren

• Mix van materialen – hout met epoxy, leer, of metalen handgrepen

Zelf een epoxy borrelplank laten maken of kopen?

Het maken van een epoxy borrelplank vereist aandacht, kennis en de juiste materialen. Er zijn ambachtslieden en kleine ateliers die zich specialiseren in maatwerk en unieke creaties. Dit soort planken zijn ideaal voor:

• Cadeaus bij jubilea of bruiloften

• Zakelijke giveaways of kerstpakketten

• Stijlvolle aanvulling op de eigen keuken

• Productfotografie of horeca-presentaties

Let bij de aanschaf op de afwerking en de onderhoudsinstructies. Een goed gemaakte plank gaat jarenlang mee – en wordt met de tijd alleen maar mooier.

Conclusie

De borrelplank en snijplank zijn door de eeuwen heen geëvolueerd van simpele hulpmiddelen tot stijlvolle blikvangers. De combinatie van ambachtelijk hout met moderne epoxytechnieken biedt een perfecte mix van traditie en innovatie. Elke plank vertelt een verhaal: van de boom waaruit hij gezaagd is tot de kleurencombinatie die hem uniek maakt. En of je nu een gezellige borrel organiseert, een luxe diner presenteert, of een persoonlijk cadeau zoekt – een borrelplank met epoxy is altijd een goede keuze.